Məlum olduğu kimi bələdiyyə büdcəsinin əsas gəlir mənbəyi olan əmlak və torpaq vergisinin ödənilməsinin təmin edilməsi məqsədilə vergitutma obyektlərinin və vergi ödəyicilərinin uçotu, vergilərin düzgün hesablanması, tədiyə bildirişlərinin vaxtında göndərilməsi və vergi borclarının yığılması istiqamətində qanunamüvafiq tədbirlərin görülməsi bələdiyyə fəaliyyətinin əsas istiqamətlərindəndir. Belə ki, əmlak və torpaq vergilərinin yığılması üçün bələdiyyələr “Yerli (bələdiyyə) vergilər və ödənişlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 5.3-cü maddəsinə əsasən daşınmaz əmlakın dövlət reyestrindən qanunla müəyyənləşdirilmiş qaydada məlumat aldıqdan sonra ərazilərində yerləşən vergitutma obyektlərini uçota alırlar. Vergitutma obyekti uçota alındıqdan sonra vergi qanunvericiliyinə uyğun olaraq fiziki şəxslərin xüsusi mülkiyyətində olan əmlaklara və torpaqdan icarə və ya digər əsaslarla istifadə edən şəxslərin torpaq sahələrinə görə vergi hesablanır. Hesablanmış verginin ödənilməsi barədə tədiyə bildirişi bələdiyyə tərəfindən vergi ödəyicisinə avqust ayının 1-dən gec olmayaraq təqdim edilməlidir. Cari il üçün verginin məbləği bərabər hissələrlə həmin il avqust ayının 15-dək və noyabr ayının 15-dək vergi ödəyicisi tərəfindən bələdiyyə büdcəsinə ödənilməlidir. Yerli vergi qanunla müəyyən edilmiş müddətdə vergi ödəyicisi tərəfindən ödənilmədikdə, Azərbaycan Respublikasının Vergilər Məcəlləsinin 59.1-ci maddəsinə əsasən ödəmə müddətindən sonrakı hər bir ötmüş gün üçün vergi və ya cari vergi ödəməsi məbləğinin 0,1 faizi məbləğində faiz hesablanır. Daha sonra vergi ödəyicisinə vergi borcu və ona hesablanmış faiz məbləği qeyd olunmaqla 10 gün ərzində pul tələbinin təmin olunması barədə xəbərdarlıq məktubu göndərilir. Bu müddət bitdiyi gündən sonrakı gün pul tələbinin məcburi qaydada ödənilməsi məqsədi ilə bələdiyyələr tərəfindən tələbin icraya yönəldilməsi barədə qərar qəbul edilir və icra qurumuna göndərilir (“İnzibati icraat haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun 82-ci maddəsi). Təəssüf ki, bir çox hallarda bələdiyyələr tərəfindən vergi ödəyicisinin cari il üçün ödəməli olduğu verginin ödəmə müddəti bitməmiş vergi borcu hesablanır və vergi ödəyicisinə xəbərdarlıq edilmədən vergi borcunun məcburi qaydada tutulması ilə bağlı inzibati akt qəbul edilərək məcburi icraya yönəldilir. Bu hal vergi ödəyicilərinin haqlı narazılıqlarına səbəb olur ki, sonda bələdiyyənin vəzifəli şəxslərinin hərəkət və ya hərəkətsizliklərindən və bələdiyyə qərarlarından məhkəməyə şikayətlər verilir. Qeyd olunur ki, “Yerli vergilər və ödənişlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa və Azərbaycan Respublikasının 17 iyun 2003-cü il tarixli, 478-IIQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Bələdiyyələrin vergi xidməti orqanı haqqında” Əsasnaməyə əsasən yerli vergilər və ödənişlərin düzgün hesablanmasına, tam və vaxtında ödənilməsinə nəzarəti bələdiyyələrin vergi xidməti orqanları həyata keçirir. Nəzərinizə çatdırılır ki, Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsinin 85-ci maddəsində vergi öhdəliyinin yerinə yetirilməsi müddətləri müəyyən edilmişdir. Vergi orqanları hesabat dövrü qurtardıqdan sonra 3 il ərzində (cari il daxil olmaqla) vergi ödəyicisinin vergisini, faizləri və maliyyə sanksiyasını hesablamaq və hesablanmış məbləğin ödənilməsi barədə inzibati akt qəbul olunduğu halda hesabat dövrü qurtardıqdan sonra 5 il ərzində tələb etmək hüququna malikdirlər. Göstərilənlərin bələdiyyələrin gələcək fəaliyyətlərində nəzərə alınması və vergi qanunvericiliyinin tələblərinə düzgün əməl edilməsi tövsiyə olunur.

Bələdiyyələrlə iş baş idarəsi