Məlum olduğu kimi bir-çox bələdiyyələr tərəfindən əvvəlki illərdə yerli büdcə vəsaitləri hesabına qeyri-yaşayış təyinatlı tikinti obyektləri (uşaq bağçaları, xəstəxanalar və s.) inşa edilmiş, lakin həmin tikililərlə bağlı hər hansı sənədləşmə işləri aparılmamışdır.

Qeyd olunur ki, “Bələdiyyə torpaqlarının idarə edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanununda dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 30 may 2023-cü il tarixli 885-VIQD nömrəli Qanunu ilə həmin Qanunun 9.1-ci maddəsinə hərrac və ya müsabiqə keçirilmədən bilavasitə bələdiyyə qərarı ilə bələdiyyə torpaqlarının mülkiyyətə və ya icarəyə ayrılması ilə bağlı bir istisna hal da əlavə edilmişdir. Qeyd olunan dəyişikliyə əsasən müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən müəyyən olunduğu hallarda və qaydada istismarına icazə verilməsi üçün aparılmış müayinənin nəticələrinə əsasən istismara hazırlığı barədə müsbət rəy verilmiş tikinti obyektinin yerləşdiyi torpaq sahəsinin fiziki və hüquqi şəxslərin mülkiyyətinə satılması və ya icarəsinə verilməsi də hərrac və ya müsabiqə keçirilmədən bilavasitə bələdiyyə qərarı ilə həyata keçirilir.

“Azərbaycan Respublikasının 15 mart 2002-ci il tarixli 274-IIQ nömrəli Qanunu ilə təsdiq edilmiş “Bələdiyyə torpaqlarının ayrılmasına dair sənədlərin hazırlanması və razılaşdırılması haqqında Əsasnamə”də dəyişiklik edilməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının 30 may 2023-cü il tarixli 886-VIQD nömrəli Qanunu ilə həmin Əsasnamənin 10-cu maddəsinə də eyniməzmunlu dəyişiklik edilmişdir.

Qeyri-yaşayış təyinatlı bəzi tikinti obyektlərinin təhlükəsiz istismarının təmin edilməsi, tikinti sektorunun likvidliyinin artırılması, habelə vətəndaşların və sahibkarlıq subyektlərinin əmlak hüquqlarının tanınmasının səmərəli şəkildə təşkili məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən “Qeyri-yaşayış təyinatlı bəzi tikinti obyektlərinin istismarına icazə verilməsi ilə bağlı əlavə tədbirlər haqqında” 2023-cü il 14 iyun tarixli Fərman (bundan sonra Fərman) imzalanmışdır.

Fərmanda 2023-cü il iyunun 1-dək tikilmiş obyektlərin inşası, yenidən qurulması, yenidən planlaşdırılması, bərpası, təmiri və digər  tikinti fəaliyyəti nəticəsində yaradılmış bütün mərtəbələrin, yan divarların və dam örtüklərinin inşası daxil olmaqla tikinti-quraşdırma işləri başa çatmış qeyri-yaşayış təyinatlı binaların istismarına icazə verilməsi qaydası müəyyənləşdirilmiş və aidiyyəti dövlət orqanlarına müvafiq tapşırıqlar verilmişdir.

Qeyd olunan Fərmanın tələblərinə uyğun olaraq aparılmış müayinənin nəticəsinə əsasən istismara hazırlığı barədə müsbət rəy verilmiş və Azərbaycan Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Əmlak Məsələləri Dövlət Xidmətinin təqdim etdiyi plana əsasən magistral boru-kəmərlərinin, yüksək gərginlikli elektrik şəbəkələrinin, nəqliyyat infrastruktur obyektlərinin, suların və digər mühafizə zonalarında, neft-qaz yataqlarının işlənməsi üçün təsərrüfat subyektlərinin istifadəsində olan torpaq sahələrində, meşə fondu və xüsusi qorunan ərazilərin torpaqlarında yerləşməyən qeyri-yaşayış binasının dövlət və ya bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaq sahələrində inşa edildiyi hallarda həmin torpaq sahələri üzərində mülkiyyət və ya icarə hüquqlarını təsdiq edən sənədin təqdim ediləcəyi təqdirdə istismarına icazə veriləcəyi barədə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi və ya aidiyyəti yerli icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən tikintinin sahibinə bildiriş göndərilir. Bildiriş həmçinin, elektron qaydada ƏMDX-nə və torpaq sahəsi bələdiyyə mülkiyyətində olduqda aidiyyəti bələdiyyəyə ötürülür.

Yaşayış məntəqəsinin ümumi istifadədə olan torpaqlarında inşa edilmiş qeyri-yaşayış binasının istismarına icazə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi və ya yerli icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən həmin qeyri-yaşayış binasının yerləşdiyi ərazinin məqsədli istifadəsinə və ahəngdar fəaliyyətinə maneə törədilmədikdə verilir.

Şəhər inzibati ərazi vahidlərinin inzibati ərazisinin hüdudlarından, habelə rayon inzibati ərazi vahidlərinin inzibati bölgüsünə daxil olan şəhər, qəsəbə və kənd ərazi vahidlərinin inzibati ərazisinin hüdudlarından kənarda kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlarda yerləşən qeyri-yaşayış binalarının istismarına icazə həmin binanın yerləşdiyi torpaq sahəsinin qüvvədə olan ərazi planlaşdırılması sənədlərində, habelə hazırlanmaqda olan həmin sənədlərin layihələrində torpaqların zonalaşdırılmasında nəzərdə tutulmuş dəyişikliklər nəzərə alınmaqla verilir.

Qeyri-yaşayış binasının yerləşdiyi torpaq sahələrinin ölçüləri torpağın ayrılması barədə və ya  torpağa dair hüquqmüəyyənedici sənədlərdə göstərilən, yaxud tikinti layihəsində əks olunan tikinti ərazisinin hüdudları ilə müəyyən olunur. Belə sənədlər olmadığı hallarda torpaq sahəsinin ölçüləri qeyri-yaşayış binasının tikinti sahəsindən az olmamaq şərtilə Xidmət tərəfindən müəyyən olunur.

Qanunun 9.1-ci maddəsində və Əsasnamənin 10-cu bəndində nəzərdə tutulan istisna hallarda bələdiyyə torpaqları hərrac və ya müsabiqə keçirilmədən bilavasitə bələdiyyə qərarı ilə mülkiyyət və ya icarəyə bu Əsasnamə ilə müəyyən edilmiş qaydada verilir.

Qeyri-yaşayış binasının yerləşdiyi bələdiyyə mülkiyyətində olan torpaq sahələrinin mülkiyyət hüququnu təsdiq edən sənəd təqdim ediləcəyi təqdirdə istismarına icazə veriləcəyi barədə bildiriş əsas götürülməlidir.

Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsinin tələblərinə əsasən daşınmaz əmlak üzərində sərəncam vermək hüququ həmin əmlakın daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində ərazilər üzrə qeydiyyatı tarixindən əmələ gəlir. Qanunvericiliyin qeyd olunan tələbindən də aydın olduğu kimi bələdiyyələr torpaq sahələrini mülkiyyətə və ya icarəyə ayırarkən həmin torpaq sahəsi üzərində öz mülkiyyət hüquqlarını dövlət qeydiyyatına aldırmalıdırlar.

 Bələdiyyələr tərəfindən qanunvericiliyin tələblərinə uyğun tədbirlər yekunlaşdıqdan, yəni qeyri-yaşayış binası və onun yerləşdiyi torpaq sahəsi üzərində bələdiyyənin mülkiyyət hüququ dövlət qeydiyyatına alındıqdan sonra “Qiymətləndirmə fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa əsasən həmin tikili qiymətləndirilir və bələdiyyələrin balansına qəbul edilir.

Qanunvericiliyin qeyd olunan tələblərinə əməl edilməsi tövsiyə olunur.

  Bələdiyyələrlə iş baş idarəsi