Ekoloji təhlükəsizliyin təmin olunması üçün ətraf mühitin çirklənməsinin minimuma endirilməsi və mühafizəsinin təkmilləşdirilməsi, indiki və gələcək nəsillərin tələbatını ödəmək məqsədilə təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə, alternativ enerji mənbələrindən yararlanmaq və enerji effektivliyinə nail olmaq, qlobal ekoloji problemlər üzrə milli səviyyədə tələbatların qiymətləndirilməsi, həlli yollarının müəyyənləşdirilməsi, beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələrin genişləndirilməsi Azərbaycan dövlətinin ekoloji siyasətinin əsas istiqamətləridir. Sağlam ətraf mühitdə yaşamaq kimi konstitusion hüququn realizəsi məqsədi ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən ekoloji problemlərin həllinə yönəldilmiş tədbirlərin səmərəliliyini artırmaq, operativ həll olunmasını təmin etmək, o cümlədən ətraf mühitin sağlamlaşdırılması məqsədilə ardıcıl işlər həyata keçirilməkdədir.

 Belə ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab  İlham Əliyevin 25 dekabr 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə 2024-cü il Azərbaycanda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilmişdir.

Sərəncama əsasən Azərbaycan Respublikası beynəlxalq ictimaiyyətin etibarlı və məsuliyyətli üzvü kimi iqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə öz töhfəsini verir. Azərbaycanın 2030-cu ilə qədər sosial-iqtisadi inkişafa dair beş milli prioritetindən biri “Təmiz ətraf mühit və yaşıl artım ölkəsi” kimi müəyyən edilmişdir. Həmin prioritetə uyğun olaraq, ətraf mühitin sağlamlaşdırılması, yaşıllıqların bərpası və artırılması, su ehtiyatlarından və dayanıqlı enerji mənbələrindən səmərəli istifadənin təmin edilməsi istiqamətində işlər aparılır. Azərbaycan baza ili (1990) ilə müqayisədə 2030-cu ilə qədər istilik effekti yaradan qazların emissiyalarının 35 faiz, 2050-ci ilə qədər isə 40 faiz azaldılmasını hədəf kimi götürmüşdür.

Eyni zamanda Sərəncamda işğaldan azad edilmiş Qarabağ və Şərqi Zəngəzur, eləcə də Naxçıvan Muxtar Respublikası yaşıl enerji zonası elan olunmuşdur. Azad edilmiş ərazilərdə həyata keçirilən genişmiqyaslı bərpa və yenidənqurma prosesində ətraf mühitin qorunması prioritet məsələlərdəndir. Həmin ərazilərdə “ağıllı şəhər”, “ağıllı kənd” kimi innovativ yanaşmalar tətbiq edilir, ekosistem bərpa olunur. Yaşıl enerji növlərinin yaradılması və yaşıl enerjinin dünya bazarlarına nəqli Azərbaycanın enerji siyasətinin əsasını təşkil edir. Azərbaycan elektrik enerjisi istehsalının qoyuluş gücündə bərpa olunan enerji mənbələrinin payının 2030-cu ilə qədər 30 faizə çatdırılmasını hədəfləyir.

Təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə ölkənin dayanıqlı iqtisadi inkişafının ayrılmaz hissəsidir. Ölkə iqtisadiyyatının sürətli inkişafı, xalqın rifahının yüksəldilməsi, ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılması, ətraf mühitin mühafizəsi və  təbii sərvətlərdən səmərəli istifadə məsələləri  həmişə dövlət rəhbərliyinin diqqət mərkəzində olmuşdur. Ölkəmizdə ekologiyanın qorunması və ətraf mühitin sağlamlaşdırılması ümummilli lider Heydər Əliyevin çoxşaxəli fəaliyyətinin mühüm tərkib hissəsi olmuşdu. Əsası Ulu Öndər tərəfindən qoyulmuş bu strategiya onun layiqli davamçısı cənab Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Bu məqsədlə ölkəmizdə ekoloji problemlərin həlli məqsədilə çoxsaylı qanunvericilik aktları, Dövlət proqramları qəbul olunmuşdur. Bu proqramların əsas məqsədi ölkə iqtisadiyyatının, xüsusilə, qeyri-neft sektorunun dinamik inkişafına, əhalinin iqtisadi və sosial tələbatlarının daha dolğun təmin olunmasına, regionların inkişafına, ölkənin iqtisa­di təhlükə­siz­liyinin təmin edilməsinə, ətraf mühitin mühafizəsinə yönəldilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının prezidenti cənab  İlham Əliyevin uğurlu siyasəti beynəlxalq aləmdə ölkəmizin nüfuzunun artmasına və dünya miqyasında çox güclü mövqelər qazanmasına səbəb olmuşdur. Təbii ki, buna dövlət başçısının həyata keçirdiyi müstəqil siyasəti, prinsipial mövqeyi və beynəlxalq hüquqa bağlılığı təsir göstərmişdir. Bu hörmət və etimadın göstəricisi olaraq bir çox nüfuzlu beynəlxalq tədbirlər ölkəmizdə keçirilir. Belə ki, ölkəmiz növbəti beynəlxalq uğura imza ataraq COP29 beynəlxalq konfransının Azərbaycanda, Bakıda keçirilməsinə nail olmuşdur.

BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər Konfransının 29-cu sessiyası – COP29 kimi mötəbər bir tədbirin Azərbaycanda keçirilməsi beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən ölkəmizin milli, regional və qlobal səviyyədə ətraf mühitin qorunması, iqlim dəyişmələrinin qarşısının alınması işinə töhfəsinin təqdir olunmasının bariz nümunəsidir. COP29 konfransına ev sahibliyini Azərbaycan üçün 2024-cü ilin ən mühüm hadisəsi və ölkənin yaşıl iqtisadiyyata keçid strategiyasının məntiqi davamı kimi qiymətləndirmək olar.

Ekologiyanın qorunması, sağlam ətraf mühit, su, enerji və digər təbii  ehtiyyatlarından səmərəli istifadə dövlət siyasətinin ana xətti olmaqla yanaşı, bələdiyyələrin də fəaliyyətinin əsas istiqamətini təşkil etməlidir.

Belə ki, Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 144-cü maddəsinin birinci hissəsinin 9-cu bəndində ekologiya məsələləri ilə əlaqədar bələdiyyələrin səlahiyyətləri də təsbit olunmuşdur. Belə ki, bu müddəada qeyd edilir ki, bələdiyyələr öz ərazi hüdudlarında yerli ekoloji proqramların qəbul olunmasını və onların icrasını təmin edir.

Bələdiyyələrin yerli ekoloji proqramlarında məqsəd dövlətin həyata keçirdiyi ekoloji proqramlarda nəzərdə tutulmayan və ya onlara əlavə olaraq yerli əhəmiyyətli ekoloji təmizlik məsələlərinin həllinə yerli əhalinin hamılıqla cəlb edilməsidir. Həmin proqramlara yerli şəraitdə mövcud olan ekoloji tarazlığın qorunub saxlanılması, bələdiyyə ərazisinin yaşıllaşdırılması və abadlaşdırılması, məişət tullantılarının yığılması, nəql edilməsi, zərərsizləşdirilməsi, emalı və bu sahədə başqa məsələlərin həlli üçün tədbirlər görülməsi, suyun, havanın, torpağın hər cür çirklənmədən qorunması, qonşu bələdiyyələrlə birgə ekoloji tədbirlərin həyata keçirilməsi və yerli əhəmiyyətli digər tədbirlər daxil edilə bilər. Bələdiyyələr dövlətin ekoloji proqramları ilə yerli ekoloji proqramların əlaqələndirilməsinə, müəyyən hallarda birgə tədbirlərin həyata keçirilməsinə yardım göstərirlər.

Bu baxımdan yerli idarəçilikdə dövlət səviyyəsində ekoloji baxımdan qəbul edilmiş proqramlar izlənilməklə mühüm ekoloji tədbirlər həyata keçirilməlidir. Ətraf mühitin qorunması hamımızın başlıca vəzifəsi olmalıdır. Sağlam mühit, təmiz cəmiyyət, yaşıllıqların artırılması və s. bu kimi hallarla bağlı bələdiyyələr yerli səviyyədə əhali ilə mütəmadi görüşlərin təşkilinə diqqət yetirməli,  yerli əhalinin ekoloji cəhətdən  maarifləndirlməsi ilə bağlı  tədbirlər həyata keçirilməlidir.

Xatırladaq ki, ötən dövr ərzində ekoloji mühitin qorunması sahəsində bələdiyyə üzvlərinin və qulluqçularının hüquqi biliklərinin artırılmasına kömək məqsədilə Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən “Ekoloji mühitin qorunmasında bələdiyyələrin iştirakı” və “Yaşıllıqların mühafizəsi və götürülməsi ilə bağlı” qanunvericiliyin tələbləri barədə tövsiyələr  hazırlanaraq bütün bələdiyyələrə göndərilmişdir.

Göstərilənləri nəzərə alaraq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab  İlham Əliyevin “2024-cü il Azərbaycanda “Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili” elan edilməsi barədə 25 dekabr 2023-cü il tarixli Sərəncamı”ndan irəli gələn vəzifələrlə bağlı  bələdiyyə üzv və qulluqçularının, o cümlədən  yerli əhalinin maarifləndirilməsi, həmçinin ətraf mühitin qorunması və digər ekoloji tədbirlərin həyata keçirilməsində  bələdiyyələrin iştirakı  tövsiyə olunur.

Bələdiyyələrlə iş mərkəzi