Son günlər ölkə mediyası və sosial şəbəkələrdə ən çox müzakirə olunan məsələlərdən biri də qəbiristanlıqların idarə olunması, dəfn məsələləri və dəfn puludur. Təssəəüf doğuran məqam isə yenə də həmişəki kimi günahın bələdiyyələrin üzərinə atılmasıdır.

Əvvala onu qeyd edim ki, 2018-ci ildə qəbirstanlıqların bələdiyyələrə təhvil verilməsi ilə bağlı müvafiq qərar verilməsinə baxmayaraq hələ də bu proses başa çatdırılmayıb. Belə ki tələm-tələsik olaraq statistika xatirinə tam dolmuş bir neçə qəbiristaıqdan başqa aktiv fəaliyyət göstərən heç bir qəbiristanlıq bələdiyyələrə təhvil verilməyib. Verilmiş qəbirstanlıqlarda isə proses tam başa çatdırılmayıb. Digər bütün məsələlərdə olduğu ki, qəbirstanlıqların elektron kadastrı və müvafiq hüquq müəyyənedici sənədi Əmlak Məslələri Dövlət Xidməti tərəfindən bugünə qədər hazırlanaraq bələdiyyələrə hələ təqdim edilməmişdir. Hər hamısı bir əmlakın hər hansı fiziki, hüquqi və ya digər şəxslərə məxsus olduğunu təsdiq edən ilkin sənəd  həmin əmlakın müvafiq reyestrdən verilmiş çıxarış sənədidir. Bu çıxarış yoxdursa bələdiyyə rəsmisi həmin qəbirstanlığın bələdiyyəyə məxsusluğunu necə sübut edə bilər? Gəlin ən azından “ölülərimizə xatir” bu sənədlərin bələdiyyəyə verilməsini sürətləndirək.

İkinci bir məsələ isə qanunverilcilkdə göstərilmişdir ki, bələdiyyəyə hər hansısa bir səlahiyyət verildiyi halda həmin səlahiyyətin icra olunması üçün xərclər də bələdiyyəyə ödənilməlidir. Qəbirstanlıqlar barədə olan məsələdə pozuntulara yol verilmişdir. İlk addımlardan biri olaraq vətəndaşlıq trestlərinə ayrılan vəsait bələdiyyələrə ödənilsin.

Digər bir məsələ isə qəbiristanlıqların idarə olunması və saxlanılması ilə bağlıdır. Bir qəbiristalığın saxlanılması üçün kifayət qədər vəsait tələb olunur. Bu xərclər üçünsə bələdiyyələrə əlavə gəlir mənbəyi verilmir. Formal rəsmiyyat xatirinə bələdiyyələr dəfn xidmətləri üçün müəssisələr yaradaraq onsuzda bələdiyyələrin belində olan borc yükünü artırmaqdan başqa  “faydalı” bir iş görmürlər. Yaxşı olardı ki, ilkin mərhələdə vətəndaşa ayrılan dəfn xərcindən əlavə olaraq müəyyən məbləğdə sabit vəsait vətəndaşın sığortası olub olmamasından asılı olaraq il ərzində müvafiq bələdiyyələrə ödənilsin. Bu eyni zamanda əhəmiyyətli sayda insanın yerlərdə iş yerləri ilə də təmin olunmasına təkan verəcək. Çünki ən kiçik bir kənddə təşkil olunmuş bələdiyyə belə ən azı iki nəfəri bu məqsədlə işə almalıdır. Ümumi götürdükdə isə bu minlərlə vətəndaşın işlə təmin olunması deməkdir.

 Hər bir bələdiyyə sədri istəyir ki, ərazisindəki istər qəbirstanlıq, istər yol, istərsə də digər məsələrin həllində aktiv iştirak etsin. Xüsusəndə  qəbirstanlıq məsələsində. Ən azından ona görə ki həmin qəbirstanlıqlarda dəfn olunan şəxslər hər birimizin yaxını, qohumu və qonşusudur. Lakin bələdiyyələrində maliyyə cəhətdən bütün məsələləri həll etmək üçün kifayət qədər maliyyəsi yoxdur. Daha doğrusu resuslar var. Lakin bələdiyyələrin vətəndaşa, fiziki və hüquqi şəxslərə qarşı effektiv təsiretmə mexanizmi yoxdur. İlk növbədə bələdiyyələrə bu resurslar verilməlidir. Əks halda heç bir yerli özünüidaretmə və yerli inkişafdan söhbət belə gedə bilməz.

Rauf Hüseynov

Quba rayonu Tüləkəran bələdiyyəsinin sədri